Wiele mitów narosło wokół zatrzymania. Przede wszystkim trzeba wyjaśnić, że zatrzymanie to środek przymusu. Organy prowadzące postępowanie karne stosują zatrzymanie jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że zostało popełnione przestępstwo oraz zachodzi obawa, że sprawca może uciec lub utrudniać postępowanie (np. przez zacieranie śladów).
Innym powodem może być niemożliwość ustalenia tożsamości lub konieczność przeprowadzenia postępowania przyspieszonego.
Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
Pouczenie o prawach zatrzymanego
Zatrzymanemu w postępowaniu karnym przysługują wymienione poniżej uprawnienia:
- Prawo do informacji o przyczynie zatrzymania i do bycia wysłuchanym (art. 244 § 2)1).
- Prawo do złożenia lub odmowy złożenia oświadczenia w swojej sprawie (art. 244 § 3).
- Prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i bezpośredniej z nim rozmowy (art. 245 § 1).
- Jeżeli zatrzymany nie zna wystarczająco języka polskiego – prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza (art. 72 § 1).
- Prawo do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania (art. 244 § 3).
- Prawo do zawiadomienia osoby najbliższej lub innej wskazanej osoby, jak również pracodawcy, szkoły, uczelni, dowódcy oraz osoby zarządzającej przedsiębiorstwem zatrzymanego albo przedsiębiorstwem, za które jest on odpowiedzialny, o zatrzymaniu (art. 245 § 2, art. 261 § 1, § 2 i § 3). O zatrzymaniu Policja zawiadamia organ prowadzący przeciwko oskarżonemu postępowanie w innej sprawie, o ile o nim wie (art. 261 § 2a).
- Jeżeli zatrzymany nie jest obywatelem polskim – prawo do kontaktu z urzędem konsularnym lub z przedstawicielstwem dyplomatycznym państwa, którego jest obywatelem. Jeżeli nie posiada żadnego obywatelstwa – prawo do kontaktu z przedstawicielem państwa, w którym zatrzymany mieszka na stałe (art. 612 § 2). Jeżeli przewiduje to umowa konsularna między Polską a państwem, którego zatrzymany jest obywatelem, właściwy urząd konsularny lub przedstawicielstwo dyplomatyczne zostaną poinformowane o zatrzymaniu również bez jego prośby.
- Prawo do wniesienia do sądu zażalenia na zatrzymanie w terminie 7 dni od dnia zatrzymania. W zażaleniu można się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości zatrzymania (art. 246 § 1).
- Prawo do natychmiastowego zwolnienia, jeżeli przyczyny zatrzymania przestały istnieć, albo po upływie 48 godzin od chwili zatrzymania, o ile zatrzymany nie zostanie w tym czasie przekazany do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. W wypadku przekazania do sądu zatrzymany zostanie zwolniony, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania nie zostanie mu doręczone postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (art. 248 § 1 i § 2).
- Dostęp do niezbędnej pomocy medycznej
Obecność adwokata
Aby prawo do sprawiedliwego procesu pozostało wystarczająco “praktyczne i skuteczne”, artykuł 6 § 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284) wymaga, co do zasady, dostępu do adwokata począwszy od pierwszego przesłuchania podejrzanego przez policję, chyba że zostanie wykazane w danych okolicznościach sprawy, że istnieją ważne powody, by ograniczyć to prawo. (Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 18 listopada 2014 r. 15065/07).
Pojawia się techniczny problem, jak upoważnić do obrony adwokata, skoro podejrzany został zatrzymany. Kancelaria oferuje możliwość udzielenia tymczasowego upoważnienia do obrony przez osobę najbliższą dla oskarżonego pozbawionego wolności (żona, rodzice), które następnie podejrzany może zaakceptować.
03.11.2019 r., adwokat Łukasz Mikulski
Tel. 531-926-926
Kancelaria Adwokacka adw. Łukasza Mikulskiego świadczy usługi m.in. w zakresie prawa karnego (obrona podejrzanych i oskarżonych oraz inne).
